Spaanse Tweezel

Een Pyreneeënboek van Kurt Tucholsky, ik heb vier exemplaren uit 1982 en het origineel uit 1927. Zuinig ben ik er niet op, ze slingeren overal, altijd eentje binnen handbereik. Om een onnavolgbare reden kan ik het boek blijven lezen of lukraak openslaan voor een stukje. Bijna honderd jaar later is het nog steeds goed. Het stierenvechten, de berghotels, het paspoort, het geloof, het landschap worden groot en kleiner, stoffelijk beschreven. Het eerste exemplaar kocht ik in 2001 in de ramsj in voorbereiding op een vakantie in de Pyreneeën. De heldere rug stond tussen de reisboeken, crèmewit met de titel in zwarte inkt ‘Een Pyreneeënboek’, eenvoudiger kon een boek zich niet aankondigen. Verkocht. Tijdens een vakantie in het Cantabrisch gebergte in Noord-Spanje in 2008 zie ik op redelijke hoogte drie ezels, of eigenlijk een ezel en een tweezel. Door die grappige tweezel denk ik meteen aan een korte slapstick-achtige scène die Kurt in het hoofdstuk ‘Van Barèges tot Arreau’ beschrijft:

‘Wat hebben ezels eigenlijk op de weg te ruiken-? De mijne bijvoorbeeld vond vaak koeievlaaien en die liet hij liggen. Maar als hij bij een paardevijg van een ezel kwam, dan stond hij stil en berook de zaak uitvoerig…dan hief hij zijn kop in de lucht en lachte. Waarschijnlijk herinnerde de bruine klodder hem aan een goede bekende, die hem misschien ooit ergens een goeie grap verteld had. Hij was niet meer vooruit te branden, hij stond daar en lachte. Dan boog ik me ook voorover en bekeek het ding heel uitvoerig en lachte helemaal niet. Zo verschillend is het vaak in het menselijk leven.’

Het turen in het gebogen moment is een houding waarin je blijft hangen als lezer. Ik zie het tafereel voor me, de lachende ezel, op zijn rug de verbaasde Kurt en de bekeken vijg. Mooier kan het bestaan van twee werelden naast elkaar niet worden beschreven. In sommige situaties ben je Kurt, in andere de ezel. Laurel en Hardy. Zo staat het boek vol scherpe gedragsobservaties over mensen en langzaam beschreven dieren. Door dat moment in de bergen is de Spaanse Tweezel vice versa in het Pyreneeënboek terecht gekomen.