Jaarmeesterintroductie Kunstpodium T
In juni 1994 beleefde ik mijn laatste dag op de academie. Nog altijd staat er een werk boven mijn bureau op een plank: ‘Het Ogenkistje’, een van de eerste opdrachten in het propedeuse-jaar. Een kubus met klepjes, achter ieder klepje een maniëristisch oog. De verborgen blik, die alleen werkt als de beschouwer het klepje opent, als er daglicht bijkomt. Dit werk is intuïtief ontstaan, ik wist niets van kunst. Het kistje heeft zijden van 30 centimeter, is van karton, een keer gevallen, de lijm heeft losgelaten. Het is aan het vergaan, toch houd ik het bij me.
De ogen in het kistje komen uit de kunstgeschiedenis en kijken je aan, kijken niet weg of slaan niet neer. Het is een confrontatie, eye-to-eye, met grote stijlvolle maniëristische oogleden. Een van de ogen vind ik na uren zoeken terug in een boek. Het is het rechteroog van Lucrezia Panciatichi van Agnolo Bronzino uit 1540. Ik besef me dat ik het kistje niet voor niets al die jaren heb bewaard, dat veel van mijn werken terug te voeren zijn naar dit object: het openen van de ontmoeting, tegenover de ander staan en de onmogelijkheid om binnen te treden in het hoofd van de ander zijn nog steeds thema’s die je terug kunt vinden in mijn werk.
Umberto Eco schrijft dat de figuren van maniëristen zich in een surreële dimensie bewegen. Ik lees ergens anders dat Bronzino zijn portretten maakte met een koele reserve, met psychologisch inzicht en simpel opgebouwd. Dat alles ligt dicht bij mijn eigen kunstwereld. Intuïtief heb ik 24 jaar geleden iets gemaakt dat in zich draagt waar mijn werk nu, nog steeds over gaat. Het heeft tijd nodig gehad om zich te manifesteren, om dit te begrijpen. Zo blijkt er tussen de academietijd en het kunstenaarschap een onzichtbare draad te hangen. In 1997 hoorde ik Christian Boltanski in de Pont zeggen dat je altijd hetzelfde zegt maar dat het evolueert. Het gaf me destijds veel houvast om deze eenvoudige zin te vernemen van een meester.
Door ‘Het Ogenkistje’ besef ik me dat hij gelijk heeft met zijn bevrijdende uitspraak. Geboeid kijk ik naar de exposities bij Kunstpodium T en weet dat de thema’s er al zijn bij de leerlingen. Het ligt te zoemen, te grommen, te murmelen, het zet zich schrap, geeft zich vorm. Ik verheug me als de nieuwe jaarmeester zeer op het nieuwe seizoen 2013/2014 van het dynamische Leerling/Meester-project en de wervelende energie die het – net als de voorgaande jaren – zal gaan genereren.
Door het Leerling/Meester project staan de leerlingen letterlijk met één voet in de academie en één voet in de professionele kunstwereld. Een stap waarin de wereld totaal zal veranderen: van bescherming naar spotlights, van kijken naar bekeken worden. Het is fantastisch dat Kunstpodium T voor jonge aankomende kunstenaars deze stap intensiveert en uitvergroot. In de verdiepende gesprekken met de bevlogen Meesters én met elkaar, zullen de Leerlingen zich bewuster worden van het eigen werk, de standpunten en hun posities. Het werk zal verbinding krijgen met werk van andere Leerlingen en in relatie staan met het werk van de Meester waarmee wordt geëxposeerd. Daarvoor zullen keuzes worden gemaakt die inzicht geven in de eigen denkwereld.
Ik kijk nog een keer naar het Ogenkistje en hoop het komende jaar op mooie uitspraken van de Meesters die jonge kunstenaars houvast geven op de weg die komen gaat.
Karin van Pinxteren, juli 2013
Karin van Pinxteren 